ΝΙΣΥΡΟΣ, ΓΥΑΛΙ ΚΑΙ ΓΥΡΩ ΝΗΣΙΑ: ΕΝΑ ΛΙΒΑΔΙ ΦΥΤΡΩΜΕΝΟ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΗΦΑΙΣΤΕΙΟ

Η περιοχή Natura 2000: «Νότια Νίσυρος και Στρογγυλή, ηφαιστειακό πεδίο και παράκτια θαλάσσια ζώνη» (GR4210007) με δύο ενεργά ηφαίστεια στη Νίσυρο και τη Στρογγυλή, βρίσκεται στο νότιο Αιγαίο κοντά στην Κω και περιλαμβάνει τα νησιά Νίσυρο, Γυαλί, Στρογγυλή, Παχειά και Περγούσα. Σύμφωνα με το SDF Natura 2000, τα λιβάδια Ποσειδωνίας καλύπτουν 20.7 χλμ2, αντιπροσωπεύοντας το 11% της συνολικής έκτασης. Μια φερόμενη ως περιοχή ωοτοκίας θαλάσσιων χελωνών, μέρος μιας «Σημαντικής Περιοχής Θαλάσσιων Θηλαστικών» (ΙΜΜΑ) και ένα σημαντικό αλιευτικό πεδίο, η περιοχή Natura2000 αποτελεί μια σημαντική τοποθεσία έρευνας. 

Η iSea μέσω ενός εν εξελίξει έργου στο νησί της Κω έχει επιβεβαιώσει την παρουσία Κρισίμως Κινδυνευόντων (CR) σαλαχιών (δηλ. Aetomylaeus bovinus, Gymnura altavela) και σπανιότερα των δύο ειδών Ρινόβατων, ενώ στην περιοχή υπάρχουν πρόσφατες καταγραφές αγγελοκαρχαριών Squatina spp. Δύο ορυχεία λειτουργούν στη νήσο Γυαλί, ένα για περλίτη και ένα για ελαφρόπετρα, καθιστώντας τα τη μόνη μεγάλης κλίμακας ανθρωπογενή πίεση στην περιοχή με απόδοση πάνω από 1.000.000 τόνους ελαφρόπετρας ετησίως. Αξίζει να σημειωθεί ότι το νησί ανήκει στα «τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους», ωστόσο υπάρχουν ανησυχίες για το ποσοστό εξόρυξης στο νησί. Ο αντίκτυπος αυτών των δραστηριοτήτων στα λιβάδια Ποσειδωνίας δεν έχει εκτιμηθεί στο παρελθόν και δεν έχει αναφερθεί καμία προσπάθεια χαρτογράφησης για το νησί Γυαλί. Για να ολοκληρωθεί το όραμα της προστασίας και διατήρησης της περιοχής, η iSea επισκέφτηκε την περιοχή το 2022 με στόχο την καταγραφή της θαλάσσιας βιοποικιλότητας, της βιομάζας ιχθυοπανίδας και της οικολογικής κατάστασης της Ποσειδωνίας, τη χαρτογράφηση των λιβαδιών και την εκτίμηση του δυναμικού μπλε άνθρακα, ενώ ταυτόχρονα συνεργάστηκε με κύριους τοπικούς και εθνικούς ενδιαφερόμενους φορείς για να υποστηρίξει την υιοθέτηση μέτρων διαχείρισης στην περιοχή.

Τα λιβάδια Ποσειδωνίας στη Νίσυρο καλύπτουν 3,55 χλμ², ενώ για το Γυαλί, τη Στρογγυλή και την Περγούσα, όπου δεν υπήρχε επίσημη χαρτογράφηση πριν από την παρούσα μελέτη που να δείχνει ότι υπάρχουν λιβάδια, φαίνεται ότι η Ποσειδωνία καλύπτει 1,20 χλμ², 0,035 χλμ² και 0,56 χλμ², αντίστοιχα.

Κατά τη διάρκεια της έρευνας καταγράφηκαν και αναγνωρίστηκαν 47 διαφορετικοί θαλάσσιοι οργανισμοί, όπως θαλάσσια φανερόγαμα (εκτός της Ποσειδωνίας) και φύκια, σφουγγάρια, εχινόδερμα και μαλάκια που ανήκουν σε 13 διαφορετικές ταξινομικές ομάδες εκ των οποίων οι 43 αναγνωρίστηκαν σε επίπεδο είδους.

Το ανώτερο όριο των λιβαδιών διαφοροποιήθηκε ανάλογα με την τοποθεσία, ξεκινώντας από 2μ. στα ανατολικά και 7μ. στα βόρεια. Το κατώτερο όριο καταγράφηκε στα 17μ. στα ανατολικά και σχεδόν στα 30μ. στα βόρεια. Ο δείκτης διατήρησης (Conservation Index, CI) σε κάθε περιοχή ξεπέρασε την τιμή 0,86, κατατάσσοντας τα λιβάδια της Ποσειδωνίας στη «μέγιστη κατάσταση διατήρησης» ή στην κατηγορία «πολύ καλή κατάσταση». Η έρευνα σε τετράγωνα έδειξε κυμαινόμενη πυκνότητα βλαστών με εύρος από 180 έως 365.

Ο συνολικός μπλε άνθρακας που δεσμεύεται στα λιβάδια Ποσειδωνίας που χαρτογραφήθηκαν στη Νίσυρο και στο Γυαλί εκτιμήθηκε σε 12,230.90 MgC και 4,772.48 MgC συνολικά ή 39,88 MgC/ha και 39,77 MgC/ha αντίστοιχα.

Τα αποτελέσματα της έρευνας συγκεντρώθηκαν σε μία έκθεση που στάλθηκε στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και κοινωποιήθηκε στον ΟΦΥΠΕΚΑ, ο οποίος είναι υπεύθυνος για την προστασία και διατήρηση των περιοχών αυτών.

Συνεργάτες:

Χρηματοδότες: