Στην Ελλάδα απαντούν 8 μόνιμα είδη κητωδών τα οποία είναι: η πτεροφάλαινα (Balaenoptera physalus), ο φυσητήρας (Physeter macrocephalos), ο ζιφιός (Ziphius cavirostris), το σταχτοδέλφινο (Grampus griseus), το ρινοδέλφινο (Tursiops truncatus), το κοινό δελφίνι (Delphinus delphis), το ζωνοδέλφινο (Stenella coeruleoalba) και η φώκαινα (Phocoena phocoena). Εκτός από την πτεροφάλαινα, η οποία ανήκει στα μυστακοκήτη, τα υπόλοιπα μόνιμα είδη των ελληνικών θαλασσών ανήκουν στα οδοντοκήτη. Παράλληλα, περιστασιακά καταγράφονται άτομα που ανήκουν σε είδη-επισκέπτες ή περιπλανώμενα είδη, όπως για παράδειγμα η μεγάπτερη φάλαινα (Megaptera novaeangliae), η οποία αποτελεί ένα από τα πλέον διάσημα και μελετημένα είδη κητωδών παγκοσμίως.
Τα κητώδη σήμερα αντιμετωπίζουν πολλές απειλές σε όλο τον κόσμο. Οι πιο σημαντικές από αυτές είναι η ρύπανση των θαλασσών, η ηχορύπανση, οι συγκρούσεις με πλοία, η εμπλοκή τους σε δίχτυα και άλλους τύπους αλιευτικών εργαλείων και η υπεραλίευση η οποία έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της διαθέσιμης τροφής για αυτά ενώ σε μερικές περιοχές παρατηρείται ακόμα και αλίευση των ίδιων των κητωδών είτε για κατανάλωση του κρέατός τους είτε για την αιχμαλώτισή τους σε δελφινάρια και ζωολογικούς κήπους.
Το πρόγραμμα
Το Thermaikos Dolphin Project εστιάζει στη συστηματική μελέτη των κητωδών του Θερμαϊκού Κόλπου καθώς και στην περιβαλλοντική ενημέρωση και ευαισθητοποίηση πολιτών σχετικά με τα θαλάσσια θηλαστικά και το θαλάσσιο περιβάλλον.
Ο Θερμαϊκός Κόλπος συνιστά μια σημαντική περιοχή τόσο για τη βιοποικιλότητα όσο και για την οικονομία της Ελλάδας. Ελάχιστες είναι οι έρευνες που έχουν ως τώρα πραγματοποιηθεί στην περιοχή για τα κητώδη. Μέσω του Thermaikos Dolphin Project, μελετάται για πρώτη φορά συστηματικά η αφθονία και κατανομή των πληθυσμών των δελφινιών που απαντούν είτε μόνιμα είτε περιστασιακά στο Θερμαϊκό Κόλπο μέσω της μεθόδου της φωτοαναγνώρισης (photo-identification) για την εκτίμηση της αφθονίας ενώ παράλληλα καταγράφεται και η συμπεριφορά των ατόμων.
Το πρόγραμμα ξεκίνησε το 2021 με συστηματικές παρακολουθήσεις στην περιοχή με στόχο την φωτο-αναγνώριση ατόμων και την δημιουργία καταλόγου ατόμων για το κάθε είδος. Αναγνωρίστηκαν άτομα του είδους Tursiops truncatus (Ρινοδέλφινο) και Delphinus delphis (Κοινό Δελφίνι). Το 2022 οι παρακολουθήσεις συνεχίστηκαν, οι κατάλογοι των ειδών ενημερώθηκαν και τα εκπαιδευτικά προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης εμπλουτίστηκαν με υλικό από τους καταλόγους των ατόμων που δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος.
Το 2023 οι συστηματικές παρακολουθήσεις συνεχίζονται. Στόχος είναι ο εμπλουτισμός των καταλόγων με νέα άτομα, η συμπεριφορική παρακολούθηση των πληθυσμών της περιοχής καθώς και η δημιουργία καταλόγου για το είδος Stenella coeruleoalba (Ζωνοδέλφινο) το οποίο δεν έχει ως τώρα καταγραφεί από εμάς αλλά συναντάται στην περιοχή.
Επιπλέον το 2023 πραγματοποιείται μελέτη για την αξιοποίηση των ιδιαίτερων ικανοτήτων ατόμων στο φάσμα του αυτισμού στην φωτο-αναγνώριση δελφινιών σε συνεργασία με το Best Buddies Greece χρησιμοποιώντας φωτογραφίες αναγνώρισης δελφινιών από τους καταλόγους ατόμων του προγράμματος.


Βασικοί στόχοι προγράμματος:



Περισσότερα για τα δελφίνια:



Ρινοδέλφινο (Tursiops truncatus) – Καθεστώς διατήρησης στη Μεσόγειο: Τρωτό
Το ρινοδέλφινο είναι το πιο κοινό παράκτιο είδος δελφινιού που απαντά στην Ελλάδα και συναντάται σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια. Θεωρείται ένα από τα πιο διάσημα είδη κητωδών παγκοσμίως καθώς είναι πολύ συνηθισμένο σε δελφινάρια και ζωολογικούς κήπους. Στην Ελλάδα, μπορεί να φτάσει έως και τα 3.30 μ.
Κοινό δελφίνι (Delphinus delphis) – Καθεστώς διατήρησης στη Μεσόγειο: Κυνδινεύον
Κάποτε ήταν πολύ σύνηθες στη Μεσόγειο αλλά από τη δεκαετία του ’60 το είδος έχει μειωθεί αισθητά στη Μεσόγειο λόγω της υπεραλίευσης της τροφής του και της εμπλοκής του σε αλιευτικό εξοπλισμό. Αξίζει να σημειωθεί ότι παρά τη γενικευμένη μείωση του Μεσογειακού πληθυσμού του είδους, το Βόρειο Αιγαίο συνιστά μια περιοχή στην οποία σημειώνεται αρκετά μεγάλη αφθονία ακόμα και σήμερα. Στην Ελλάδα, μπορεί να φτάσει έως και τα 2.27 μ.
Ζωνοδέλφινο (Stenella coeruleoalba) – Καθεστώς διατήρησης στη Μεσόγειο: Τρωτό
Στην Ελλάδα έχει καταγραφεί στις περισσότερες περιοχές, κυρίως στα ανοιχτά. Η σωματοδομή του μοιάζει με εκείνη του κοινού δελφινιού με το οποίο συχνά συγχέεται κατά την παρατήρηση στο πεδίο. Χαρακτηριστικό του είναι μια αχνή γκρίζα γραμμή από τα μάτια έως και το ραχιαίο πτερύγιο. Στην Ελλάδα, μπορεί να φτάσει έως και τα 2.20 μ.
Ομάδα Υλοποίησης

Ιωάννης Γιώβος
Γεννημένος στη Θεσσαλονίκη, είναι απόφοιτος του Τμήματος Βιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με μεταπτυχιακό στην Αλιευτική Βιολογία και Διαχείριση του ίδιου πανεπιστημίου. Ενώ συνεχίζει τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο Πατρών σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Πάντοβας ως υποψήφιος Διδάκτωρ.
Με πάνω από μια δεκαετή εμπειρία σε προγράμματα προστασίας των ανώτερων θηρευτών της Μεσογείου και με προϋπηρεσία σε σημαντικούς οργανισμούς όπως το Tethys Research Institute, το Institute of Marine Research και το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, συντονίζει αρκετά προγράμματα και πρωτοβουλίες σχετικά με τη διατήρηση των καρχαριών και των σαλαχιών σε διάφορες μεσογειακές χώρες. Παράλληλα αποτελεί μέλος της Ομάδας Ειδικών της Διεθνής Ένωσης Προστασίας της Φύσης (IUCN) για τους καρχαρίες, είναι ο εκπρόσωπος της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τα Ελασμοβράγχια και μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της Society for Conservation Biology (SCB). Έχει περισσότερα από 30 άρθρα δημοσιευμένα σε επιστημονικά περιοδικά και περισσότερες από 40 ανακοινώσεις σε διεθνή και εθνικά συνέδρια ενώ έχει συγγράψει 3 Σχέδια Δράσης για Απειλούμενα είδη και έχει συμμετάσχει στην έκδοση 5 βιβλίων. Μιλάει 3 ξένες γλώσσες, Ελληνικά (μητρική) Αγγλικά (C1), Ισπανικά (Β2) και είναι εκπαιδευτής καταδύσεων της PADI. Σήμερα ο Γιάννης είναι ο Γενικός Διευθυντής της iSea.
Στοιχεία Επικοινωνίας:
Εmail: [email protected]
Tel. +302313090696
Συνεργάτες
![]() |
![]() |
![]() |