Οι χονδριχθείς αποτελούν ταξινομική ομάδα που περιλαμβάνει 1.296 είδη παγκοσμίως (Fricke et al. 2021). Σε αυτούς ανήκουν δύο υφομοταξίες, οι Ολοκέφαλοι (Χίμαιρες) και οι Ελασμοβράγχιοι (Καρχαρίες και Βάτοι). Πρόκειται για οργανισμούς οι οποίοι διαβίουν στη γη περίπου 400 εκατομμύρια χρόνια. Στην πλειοψηφία τους είναι κορυφαίοι θηρευτές των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και αποτελούν ακρογωνιαίους λίθους της δομής και της ισορροπίας τους. Η Μεσόγειος Θάλασσα, παρότι μικρή σε έκταση επιφάνειας, αποτελεί μία από τις σημαντικότερες περιοχές για τους χονδριχθύες, καθώς χαρακτηρίζεται από υψηλή βιοποικιλότητα, με συνολικά 88 καταγεγραμμένα είδη. Δυστυχώς, ταυτόχρονα αποτελεί την πλέον επικίνδυνη ίσως περιοχή για τους χονδριχθύες, καθώς αυτοί συνιστούν την πλέον απειλούμενη ομάδα της περιοχής. Ειδικότερα, από τους πληθυσμούς των 73 ειδών που έχουν αξιολογηθεί από την Κόκκινη Λίστα Απειλούμενων Ειδών της Διεθνούς Ένωσης για την Προστασία της Φύσης (IUCN), το 53,4% έχει χαρακτηριστεί ως απειλούμενο με εξαφάνιση και περισσότερο από το 1/3 των ειδών ως Ανεπαρκώς Γνωστά ή Μη Αξιολογημένα λόγω έλλειψης δεδομένων.

O παρών οδηγός αναγνώρισης αποτελεί ένα εύχρηστο εργαλείο για την αναγνώριση χονδριχθύων οι οποίοι έχουν επιβεβαιωμένη παρουσία στην Ελλάδα και απευθύνεται σε όλους τους εμπλεκόμενους στην αλιεία.

Κύριος στόχος του Οδηγού αποτελεί η διευκόλυνση αναγνώρισης ειδών χονδριχθύων για την καταγραφή τους και για την εφαρμογή πρακτικών διαδικασιών, όπου είναι αναγκαίο. Πιο συγκεκριμένα, η σωστή αναγνώριση ειδών μπορεί να περιορίσει περιστατικά παράνομης αλιείας και εκφόρτωσης προστατευόμενων ειδών, τα οποία αποτελούν συχνά φαινόμενα στη χώρα μας. Οι ελλιπείς γνώσεις των άμεσα ενδιαφερόμενων, συμπεριλαμβανομένων των αλιέων και των ελεγκτικών αρχών σχετικά με την αναγνώριση των χονδριχθύων περιορίζει τις προσπάθειες προστασίας και αποστερεί τα θαλάσσια οι- κοσυστήματα από την προστασία που χρειάζονται. Το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και στους ιχθυέμπορους, οι οποίοι, βάσει νομοθεσίας, καλούνται να σημάνουν προϊόντα ελασμοβράγχιων από είδη που είναι εμπορεύσιμα.

Ο παρών οδηγός δεν περιλαμβάνει όλα τα επιστημονικά χαρακτηριστικά αναγνώρισης για το κάθε είδος αλλά παρέχει τα βασικά κριτήρια για την αναγνώρισή τους βάσει της μορφομετρίας και των χρωματικών προτύπων που διαφοροποιεί το κάθε είδος από τα υπόλοιπα. Τα είδη παρουσιάζονται ανά τάξη και οικογένεια και για κάθε ένα από αυτά, πέρα από τα κριτήρια αναγνώρισης, παρέχονται σημαντικές πληροφορίες για την κατάσταση διατήρησής τους, την οικολογία, τη βιολογία τους αλλά και για το αν πρόκειται για είδος υπό καθεστώς προστασίας. Τέλος, το κάθε είδος αναφέρεται με το επιστημονικό του όνομα, τον κωδικό AFSIS του FAO και του κοινού ονόματος που επικρατεί στην Ελλάδα και έχει γίνει αποδεκτό σύμφωνα με τη βιβλιογραφία.

H σελίδα αυτή αποτελεί επικαιροποιήση του Οδηγού Αναγνώρισης Καρχαριών, Βάτων και Χιμαίρων της iSea στο πλαίσιο του έργου “obSERVING NATURE”, που αποτελεί μέρος της πρωτοβουλίας για τη διαφύλαξη των εμβληματικών ειδών της Μεσογείου στην Ελλάδα μέσα από τη συμμαχία 14 περιβαλλοντικών οργανώσεων. Σκοπός της πρωτοβουλίας είναι η δημιουργία μιας συμμαχίας με ουσιαστική επίδραση στη βιοποικιλότητα, άμεσα οφέλη στην κατάσταση διατήρησης των ειδών και μακροπρόθεσμη επιβίωση ορισμένων από τα πιο χαρισματικά και οικολογικά σημαντικά είδη της χώρας μας. Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από το WWF Ελλάς.