By ElasmoCatch

 

 

 

 

 

 

 

 

Το πρόγραμμα By ElasmoCatch αφορά στη μελέτη των αλληλεπιδράσεων των ελασμοβράγχιων (καρχαριών και σαλαχιών) με την αλιεία στην Ελλάδα, καθώς και στη μελέτη της βιολογίας και οικολογίας τους.

Το πρόγραμμα ξεκίνησε το 2020 με επισκέψεις σε αλιευτικά σκάφη της παράκτιας και μέσης αλιείας  στα λιμάνια της Αλεξανδρούπολης, της Καβάλας και της Μηχανιώνας για την καταγραφή των αλιευμάτων ελασμοβράγχιων. Το 2021 συνεχίστηκε με επισκέψεις σε αλιευτικά σκάφη της παράκτιας αλιείας στη Χαλκιδική με συστηματική συλλογή δεδομένων για τα αλιευμένα και εκφορτώμενα ελασμοβράγχια.

Το 2022 η ερευνητική προσπάθεια εστίασε στην ιδιαίτερα σημαντική περιοχή του Εθνικού Πάρκου Υγροτόπων Αμβρακικού Κόλπου. Οι μεθοδολογίες που αναπτύχθηκαν τα προηγούμενα χρόνια στο Β. Αιγαίο εφαρμόστηκαν στη περιοχή και συλλέχθηκαν συστηματικά δεδομένα από 340 αλιευτικά ταξίδια. Για τον σκοπό αυτό, η iSea διατηρεί ερευνητική βάση στο Μενίδι Αιτωλοακαρνανίας με μόνιμο προσωπικό όλο τον χρόνο, αλλά και επισκέπτες ερευνητές. 

Το 2023 η συλλογή αλιευτικών δεδομένων στη περιοχή του Αμβρακικού κόλπου συνεχίζεται, ενώ στην ερευνητική προσπάθεια προστίθεται και η συλλογή δεδομένων ανεξάρτητων της αλιείας μέσω προσαρμοσμένων πρωτοκόλλων για την βιντεοσκόπηση και οπτική καταγραφή της θαλάσσιας βιοποικιλότητας. Επιπλέον θα μελετηθούν οι τροφικές σχέσεις μεταξύ των ειδών, θα χαρτογραφηθεί ή αλιευτική προσπάθεια και θα αναλυθούν βιολογικά χαρακτηριστικά του κάθε είδους όπως οι ρυθμοί ανάπτυξης  τους.

Τα δεδομένα συλλέγονται με βάση το πρωτόκολλο της Γενικής Διεύθυνσης Αλιείας για την παρακολούθηση της παρεμπίπτουσας αλιείας ευάλωτων ειδών, προσαρμοσμένο στις ανάγκες της περιοχής, ενώ ταυτόχρονα συλλέγονται και βιολογικά δεδομένα για τα είδη σχετικά με τη μορφομετρία τους και τη γεννητική τους ωριμότητα, ενώ συλλέγεται και γενετικό υλικό.

Ταυτόχρονα πραγματοποιούνται μελέτες για τις επιπτώσεις της παρεμπίπτουσας αλίευσης στην υγεία συλληφθέντων ατόμων και συλλέγονται δεδομένα για να υπολογιστεί το ποσοστό επιβίωσης τους  μετά την απελευθέρωση για κάθε είδος ανά αλιευτικό εργαλείο με τη χρήση σήμανσης. Το 2022 εφαρμόστηκε σήμανση σε 134 ελασμοβράγχια. Η εφαρμογή σήμανσης σε τουλάχιστον 5 είδη σαλαχιών και 2 είδη καρχαριών και οι επανασυλλήψεις τους από την αλιευτική κοινότητα βοηθούν σημαντικά και στη μελέτη της οικολογίας των ειδών στην περιοχή.

Βρες εδώ τι θα κάνεις αν εντοπίσεις ένα σαλάχι ή καρχαρία με σήμανση.

Βρες εδώ όλα τα άτομα που έχουν σημανθεί στο Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Αμβρακικού Κόλπου.

 

 

 

 

 

 

 

 

Το Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Αμβρακικού Κόλπου

Το Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Αμβρακικού ιδρύθηκε στις 21 Μαρτίου 2008 με την Κοινή Υπουργική Απόφαση 11989/2008 (ΦΕΚ 123/΄Δ/21-03-2008). Η ανακήρυξη της περιοχής ως Εθνικό Πάρκο και ο καθορισμός χρήσεων, όρων και περιορισμών, ήταν το αποκορύφωμα μιας μακρόχρονης προσπάθειας για την προστασία της σε εθνικό επίπεδο. Η μεγάλη βιολογική, οικολογική, αισθητική, επιστημονική, γεωμορφολογική και παιδαγωγική αξία της περιοχής έχει αναγνωριστεί διεθνώς με την ένταξη της στους υγροτόπους Διεθνούς σημασίας της Συνθήκης Ραμσάρ (2/2/1971), με την οριοθέτηση 4 περιοχών του Δικτύου Natura 2000 (με κωδικούς: GR2110001, GR2110004, GR2310006 και GR2310014), καθώς επίσης και από τις συμβάσεις της Βέρνης (19/9/1979), της Βόννης (23/6/1979) και της Βαρκελώνης (16/2/1976). Επίσης, όλη η θαλάσσια έκταση του Αμβρακικού Κόλπου έχει ενταχθεί στο δίκτυο NATURA 2000, με κωδικό GR2110001 ΕΖΔ (Ειδικές Ζώνες Διατήρησης) – πΤΚΣ (Τόπους Κοινοτικής Σημασίας) σύμφωνα με την τελευταία αναθεώρηση του Εθνικού Καταλόγου Natura 2000 (ΦΕΚ 4432Β/15-12-2017).

Ο Αμβρακικός Κόλπος αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους και μεγαλύτερους υγροτόπους της χώρας. Αποτελεί έναν ημίκλειστο κόλπο (400 χλμ2) που επικοινωνεί με το Ιόνιο πέλαγος μέσω μιας στενής και ρηχής λωρίδας θάλασσας. Οι υγρότοποι θεωρούνται σε παγκόσμια κλίμακα ως μέρη πολύ μεγάλης οικολογικής και οικονομικής αξίας με τεράστιο βιολογικό ενδιαφέρον. Ο Αμβρακικός Κόλπος αποτελεί ένα από τα πιο πολύπλοκα μωσαϊκά υγροτόπων στην Ελλάδα, με 20 μικρές και μεγάλες λιμνοθάλασσες. Σύμφωνα με τα κριτήρια αξιολόγησης της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ στο Εθνικό Πάρκο εντοπίζονται 17 τύποι φυσικών ενδιαιτημάτων. Η ευρύτερη περιοχή του Εθνικού Πάρκου είναι γνωστή για την εξαιρετική της σημασία για την ορνιθοπανίδα (περισσότερα από 295 είδη πουλιών) σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο και αποτελεί κόμβο για το κύριο μεταναστευτικό μονοπάτι πολλών ειδών της ορνιθοπανίδας. Στην περιοχή υπάρχουν 6 παγκοσμίως απειλούμενα πτηνά. Στα νερά του Αμβρακικού κόλπου ζουν και αναπαράγονται τουλάχιστον 33 είδη ψαριών. Λόγω της μεγάλης παραγωγικότητας του κόλπου, στην περιοχή διαχειμάζει και η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta, που αποτελεί απειλούμενο είδος. Επίσης, το πιο χαρακτηριστικό θαλάσσιο θηλαστικό της περιοχής είναι το ρινοδέλφινο, Tursiops truncatus, του οποίου περίπου 150 άτομα αριθμούνται στην περιοχή, τα οποία κατοικούν μόνιμα στον Αμβρακικό κόλπο και παρουσιάζουν μοναδική συμπεριφορά και οικολογία.

Όσον αφορά στα ελασμοβράγχια (καρχαρίες και σαλάχια), οι μελέτες που έχουν εκπονηθεί είναι περιορισμένες, αλλά υποδηλώνουν την παρουσία απειλούμενων σαλαχιών στην περιοχή. Δεδομένα επιστήμης των πολιτών επίσης αναδεικνύουν ότι πρόκειται για μια εξίσου σημαντική περιοχή και για τα ελασμοβράγχια με δεκάδες καταγραφές κινδυνευόντων ειδών τα τελευταία 5 χρόνια.

Μάθε περισσότερα για το Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Αμβρακικού Κόλπου εδώ.

Μπορείτε να βρείτε τον οδηγό αναγνώρισης των ειδών καρχαριών και σαλαχιών του Αμβρακικού εδώ. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Δράσεις για το 2023
Το 2023, οι δράσεις που πραγματοποιούνται στην περιοχή μπορούν να χωριστούν στις ακόλουθες κατευθύνσεις:

Οι δειγματοληψίες αλιευτικών δεδομένων στον Αμβρακικό Κόλπο στο πλαίσιο του προγράμματος By ElasmoCatch που ξεκίνησε το 2022 θα συνεχιστούν, ενώ στην ερευνητική προσπάθεια προστίθενται έρευνες οπτικής παρακολούθησης με τη χρήση τροποποιημένων πρωτοκόλλων για την παρακολούθηση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας ανεξάρτητα από την αλιεία.

Επιπλέον, θα εξεταστούν οι τροφικές σχέσεις μεταξύ των ειδών, θα χαρτογραφηθεί η αλιευτική δραστηριότητα και θα υπολογιστούν βιολογικά χαρακτηριστικά όπως οι ρυθμοί ανάπτυξης για κάθε είδος ελασμοβράγχιου.

Τα δεδομένα αλιείας που συλλέγονται συμφωνούν με το πρωτόκολλο της Γενικής Διεύθυνσης Αλιείας. Το πρωτόκολλο αυτό αφορά την παρακολούθηση των παρεμπιπτόντων αλιευμάτων ευάλωτων ειδών και είναι προσαρμοσμένο στις ανάγκες της περιοχής. 

Ταυτόχρονα, συλλέγονται βιολογικά και γενετικά δεδομένα που αφορούν τη μορφομετρία, την αναπαραγωγική ωριμότητα και τη διατροφή των ειδών.

Παράλληλα, διεξάγονται μελέτες σχετικά με τις επιπτώσεις της παρεμπίπτουσας αλιείας στην υγεία των συλληφθέντων ατόμων.

Επίσης, υπολογίζεται το ποσοστό επιβίωσης των ελασμοβράγχων μετά την απελευθέρωση για κάθε είδος ανά αλιευτικό εργαλείο με τη χρήση σήμανσης. Το 2022 εφαρμόστηκε σήμανση σε 134 ελασμοβράγχια. Η εφαρμογή της σήμανσης -σε τουλάχιστον 5 είδη σαλαχιών και 2 είδη καρχαριών- και η επανασύλληψή τους από την αλιευτική κοινότητα θα βοηθήσει σημαντικά στη μελέτη της οικολογίας των ελασμοβραγχίων της περιοχής.

 

 

 

 

 

 

 

 

Στόχοι για το 2023
Ομάδα Υλοποίησης
Martina Ciprian

Martina Ciprian

Η Martina γεννήθηκε το 1998. Σπούδασε στο τμήμα Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πάντοβα και είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στην θαλάσσια βιολογία από το ίδιο πανεπιστήμιο. Ξεκίνησε να εργάζεται στην iSea, στον πυλώνα των Ευάλωτων Ειδών στο πρόγραμμα By ElasmoCatch, κατά την πρακτική άσκηση που πραγματοποίησε κατά την διάρκεια του μεταπτυχιακού διπλώματος.

Τα κύρια ερευνητικά της ενδιαφέροντα σχετίζονται με τα ελασμοβράγχια ως προς τη βιολογία, την οικολογία, τη συμπεριφορά και την διαχείριση τους από τους αλιείς. Κατά τη διάρκεια της πρακτικής άσκησης και μετά το πέρας του μεταπτυχιακού της συμμετείχε σε προγράμματα του Πανεπιστημίου της Πάντοβα και εργάστηκε σε πρόγραμμα καταγραφής ByCatch. Γνωρίζει ιταλικά και αγγλικά, μαθαίνει την γλώσσα προγραμματισμού R και χειρίζεται το QGIS. Είναι κάτοχος καταδυτικού πτυχίου OPEN WATER DIVER PADI όπως και του OPEN FREEDIVING certification.

Στην iSea εργάζεται ως Project Manager στην ερευνητική βάση στον Αμβρακικό Κόλπο και συγκεκριμένα στο πρόγραμμα By ElasmoCatch.

 

Στοιχεία επικοινωνίας:

Email: [email protected]

Phone: +39 3442456270

Επιστημονικοί Σύμβουλοι:

Δημήτριος Μουτόπουλος, Carlotta Mazzoldi, Ιωάννης Γιώβος

 

Εξωτερικοί Συνεργάτες:

Francesco Tiralongo (τροφικά αντικείμενα & βαρέα μέταλλα), Maria Violetta Brundo (βαρέα μέταλλα)

 

Εταίροι

 

Χρηματοδότες